رشد کودک یکی از دغدغه های همیشگی والدین است و یکی از شاخص های رشد کودک وزن مناسب است. همواره والدین به دنبال داشتن کودکی با وزن مناسب هستند و حتی گاهی این دغدغه فراتر رفته و والدین به دنبال داشتن کودک تپل و حتی چاق هستند.
در این مقاله مکمل هایی که به صورت روتین برای افزایش وزن کودکان استفاده می شود و مزایا و مضرات هرکدام را بررسی خواهیم کرد.
شماره تماس برای مشاوره با دکتر فهیمه محب محمدی :۰۹۳۶۶۸۸۹۸۷۷
من دکتر فهیمه محب محمدی متخصص کودکان و نوزادان هستم. بلافاصله بعد از اتمام درس مجددا شروع به مطالعه گسترده در زمینه رشد و پرورش کودک کردم، مطالعات من در زمینه تغذیه صحیح و علمی کودکان، درمان بدغذایی کودکان و مکمل های مورد نیاز، آموزش صحیح خواب کودک، بازی های هدفمند و در عین حال حفظ ایمنی کودکان، آموزش انتخاب کتاب و انیمیشن صحیح برای سرگرمی و تربیت کودکان، سلامت دهان و دندان کودک، مهارت های قبل از مدرسه و فرزندپروری آگاهانه در عین آموزش اختلالات دوران کودکی بوده است. با ما همراه باشید.
همانطور که میدانیم ویتامین ها و مینرال های مختلف به عنوان ریزمغذی های مهم در سلامت همه انسان ها نقش بسیار مهمی دارند. میزان مورد نیاز بدن ما به هرکدام از ویتامین ها کم است ولی همین میزان کم در سوخت و ساز بدن نقش بسزایی دارد. کمبود هریک از ویتامین ها و ریزمغذی های اصلی در بدن کودکان مانع رشد کافی خواهد بود. در مقاله نشانه های کمبود ویتامین ها و مینرال ها علاائم مرتبط با کمبود هرکدام از این مواد در بدن کودکان را خواهید دید.
مهم ترین ریزمغذی های مورد نیاز بدن ما شامل ویتامین دی، آ، کا، ای، سی، گروه ویتامین های ب همچنین مینرال هایی مثل آهن، زینک، منیزیم، کلسیم، سلنیوم و ید هستند.
با توجه به اینکه کمبود هر کدام از این مواد می تواند منجر به کاهش وزن گیری کودک و تاخیر رشد او شود همواره از شربت های مولتی ویتامین کودکان به عنوان مکمل های وزن گیری یا شربت های اشتهاآور یاد می شود. جالب است بدانید در یک فرد سالم اکثر این مواد از یک رژیم غذایی تازه و سالم به دست می آید و در یک خانواده متوسط با رژیم غذایی قابل قبول معمولا کمبود ویتامین ها و مینرال ها شایع نیست. به همین دلیل است که بسیاری از کودکان با خوردن شربت های ذکر شده افزایش وزن و افزایش اشتها پیدا نمیکنند. البته در مواردی که کودک واقعا دچار کمبود هرکدام از ریزمغذی ها باشد درمان این کمبود تاثیر بسزایی در درمان کم وزنی و بی اشتهایی کودک دارد.
شایع ترین کمبود ریز مغذی در کشور ما فقر آهن و کمبود ویتامین دی است که حتما باید تا دوسالگی به صورت روتین و بعد از آن نیز طبق پروتوکل کشوری این مکمل ها مصرف شوند همچنین در فواصل مشخصی سطح ویتامین دی و آهن کودکان ما چک خواهد شد.
بسیار مهم است که بدانیم در هر بدغذایی یا عدم وزن گیری باید ابتدا علت اصلی و مشکل زمینه ای مشخص شود و سپس بر حسب نیاز از یک مکمل متناسب با شرایط کودک در کنار درمان بدغذایی استفاده شود. در صورت نیاز به مشاوره برای بررسی بی اشتهایی و بدغذایی با ما در ارتباط باشید.
توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد مکمل های ویتامینی می تواند منجر به مشکلاتی مثل یبوست، سنگ کلیه، چاقی در بزرگسالی و حتی بی اشتهایی شود. برای مثال مصرف بی رویه زینک میتواند مانع جذب آهن شده و باعث کم خونی فقر آهن شود و از همین طریق منجر به بی اشتهایی و عوارض فقر آهن در کودک شود.
دسته ای از مکمل های افزایش اشتها در بازار دارویی بر پایه گیاهان هستند. اکر این شربت ها شامل عصاره زنجبیل، زردچوبه، رزماری، شنبلیله، نعنا و انار هستند. این گیاهان نیز در سوخت و ساز بدن نقش مفیدی ایفا میکنند و اکثر آن ها باعث افزایش متابولیسم بدن ما میشوند.
متابولیسم یا سوخت و ساز، فرآیندی است که در آن بدن، غذا و نوشیدنی را به انرژی تبدیل میکند. در طی این فرآیند، کالری موجود در غذا و نوشیدنی با اکسیژن موجود در خون مخلوط میشود تا انرژی مورد نیاز فرد تولید شود.
در سنین بزرگسالی اگر متابولیسم بدن شما بالا باشد می توانید کاهش وزن پیدا کنید. با توجه به این که بعضی از گیاهان میتوانند باعث افزایش متابولیسم بدن شوند از خیلی از این گیاهان مثل زنجبیل و زردچوبه در داروهای کاهنده وزن بدن نیز به طور سنتی استفاده میشود.
نکته حائز اهمیت این است که افزایش سوخت و ساز بدن همیشه منجر به افزایش اشتها نمی شود و این افزایش سوخت ساز در بدن افراد به میزان متفاوتی اتفاق می افتد. کودکان معمولا سوخت و ساز بالایی دارند بنابراین مصرف این مواد گیاهی اثر اثبات شده ای در افزایش وزن کودکان ندارند.
در هرحال ما به شما پیشنهاد میکنیم از زنجبیل تازه، لیموترش، زردچوبه، نعنا و انار در تهیه وعده ها و میان وعده های کودکان استفاده کنید و از خواص انرژی بخش این مواد طبیعی بهره ببرید.
متاسفانه داروهایی نیز در بازار دارویی ما وجود دارد که تاییدیه ای برای مصرف در بی اشتهایی و کمبود وزن ندارند. در واقع افزایش خواب آلودگی و پرخوری بیمارگونه به عنوان عوارض جانبی این داروها شناخته میشود و کاربرد اصلی آن ها در بیماری های خاص است. این دسته دارویی شامل سیپروهپتادین، رسپریدون و چندین داروی مشابه است که ما مصرف آن ها را برای هیچ کودک سالمی توصیه نمیکنیم.
در حال حاضر شیرخشک های مخصوص کودکان بالای دوسال نیز در بازار دارویی موجود است. مصرف این شیر خشک ها برای کودکانی که طعم شیر پاستوریزه را دوست ندارند و یا نیاز به مصرف شیرهای غنی شده دارند توصیه میشود. بسیاری از این شیرها با آهن و ویتامین ها غنی شده اند و بعضی از آن ها طعم وانیل دارند که باعث میشود کودکان تمایل بیشتری به خوردن آن داشته باشند.
ولی لازم است بدانید دسته ای از مکمل های مشابه شیرخشک در واقع شیر نیستند بلکه غذای کامل هستند. از جمله این مکمل ها مثل گین آپ، پدیاشور و اینفنترینی را میتوان نام برد.این مکمل ها به صورت پودرهای مشابه شیرخشک ارائه میشود ولی کالری بالاتری دارد و غنی شده است.
به عنوان یک وعده غذایی کامل شامل پروتئین قند، چربی و ریزمغزی ها است. این دسته مکمل برای کودکان بستری در ای سی یو یا بیمارانی که به هر دلیلی قادر به خوردن مواد غذایی جامد نیستند و یا تغذیه آن ها به صورت گاواژ است طراحی شده اند. در موارد بدغذایی بیمارگونه که رشد کودک به شدت مختل شده ممکن است با تجویز پزشک در کنار درمان اصولی مشکل زمینه ای به طور موقت از این مکمل ها استفاده شود.
برای دریافت مشاوره ی تنظیم خواب، درمان بد غذایی، مشاوره رفتاری کودک و ویزیت آنلاین کلیک کنید.
همانطور که میدانید بیشترین علت بدغذایی و بی اشتهایی کودکان ما رفتاری است، کودکان ما باید در دوران کودکی بافت ها و طعم های مختلف غذا را امتحان کنند و جویدن و بلعیدن را تمرین کنند. همانطور که ذکر کردیم مکمل هایی مثل پدیاشور یا اینفنترینی غذای کامل هستند این مکمل های غذایی مایع هستند، هیچ بافتی ندارند، مصرف آن ها راحت است و طعم ساده ای دارند، در صورت استفاده مکرر از این مکمل ها کودک ما دیگر تمایلی به مصرف غذاهای بافت دار و متنوع نخواهد داشت و حتی ممکن است بدغذایی کودک روز به روز بدتر شود. در نظر داشته باشید مصرف این مکمل ها باید زیر نظر پزشک به صورت موقت و در کنار درمان صحیح بدغذایی باشد.
متاسفانه در بعضی از عطاری ها و پیج های اینستاگرامی پودر ها و داروهایی به عنوان مکمل های کودکان به فروش می رسد. در بسیاری از این مواد ممکن است از پودرهای مخصوص بدن سازی یا کورتون استفاده شود. بسیاری از نارسایی های کلیه و کبد کودکان و جوانان به دنبال مصرف این گونه مکمل های بی نام و نشان است. به عنوان پزشک کودکان به شما توصیه میکنم هیچ گونه ماده غذایی، مکمل و داروی گیاهی را بدون لیبل اطلاعات کامل و تاییدیه وزارت بهداشت و خارج از بستر داروخانه تهیه نکنید.
بی اشتهایی و بدغذایی در کودکان معمولا علت رفتاری دارد. شایع ترین علت آن بی نظمی غذایی، عدم تنوع غذایی، کم خوابی، ریزه خواری و لجبازی است. با تهیه کارگاه بدغذایی یا گرفتن مشاوره از دکتر فهیمه محب محمدی به صورت اصولی بدغذایی کودک خود را ریشه یابی و درمان کنید.