اصول بازی حسی برای کودکان

بازی‌های حسی با کودک

تا به حال فکر کرده‌اید که چرا کودکان نوپا همه چیز را داخل دهانشان می‌گذارند؟ یا چرا شنیدن بعضی از صداها مثل صدای جغجغه برای کودک خنده دار است؟
کودکان ما برای کشف و شناسایی دنیا از حواس پنج گانه خود استفاده می کنند و اولین حسی که برای کشف دنیا به کار می برند چشایی است. شنیدن صداهای جدید نیز یک تجربه شنوایی جالب است که از طریق آن کودک با دنیای پیرامون آشنا می شود. بنابراین تقویت حواس مثل حس لامسه، چشایی، بینایی، شنوایی و تعادل در کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد.
در برخی از اختلالات مانند طیف اوتیسم و اختلالات یادگیری نیز تقویت حواس کودکان در بهبود عملکرد آن‌ها نقش مهمی دارد. از بهترین روش‌های آموزش و تقویت حواس در کودکان، بازی‌های مختلف هستند که مستلزم دیدن، شنیدن، لمس کردن، بوییدن یا چشیدن باشند. در این مطلب درباره اهمیت بازی های حسی و اصول انجام این بازی ها وانواع بازی حسی کودکان صحبت خواهیم کرد.
شماره تماس برای مشاوره با دکتر فهیمه محب محمدی :۰۹۳۶۶۸۸۹۸۷۷

دکتر فهیمه محب‌محمدی| متخصص کودکان و نوزادان در اصفهان

من دکتر فهیمه محب محمدی متخصص کودکان و نوزادان هستم. بلافاصله بعد از اتمام درس مجددا شروع به مطالعه گسترده در زمینه رشد و پرورش کودک کردم، مطالعات من در زمینه تغذیه صحیح و علمی کودکان، درمان بدغذایی کودکان و مکمل های مورد نیاز، آموزش صحیح خواب کودک، بازی های هدفمند و در عین حال حفظ ایمنی کودکان، آموزش انتخاب کتاب و انیمیشن صحیح برای سرگرمی و تربیت کودکان، سلامت دهان و دندان کودک، مهارت های قبل از مدرسه و فرزندپروری آگاهانه در عین آموزش اختلالات دوران کودکی بوده است. با ما همراه باشید.

بازی حسی شامل هر فعالیتی است که باعث تحریک حواس کودک شما می شود. لامسه، بویایی، چشایی، بینایی و شنوایی و تعادل از این دسته هستند. فعالیت های حسی، در رشد و پرورش هوش هیجانی کودک بسیار موثر است، از بدغذایی کودک چلوگیری می کند، در بهبود سلامت و خواب کود تاثیر دارد و می تواند در درمان اختلالات پردازش حسی کمک کننده باشد. از طریق بازی است که بچه ها یاد می گیرند تا جهان اطرافشان را درک کنند.
آنها به طور طبیعی کنجکاو هستند و اگر شرایط فراهم باشد تمام حواس خود را درگیر می کنند تا محیطشان را جستجو کنند. به همین دلیل است که شما همیشه فرزند خود را در حال سر و کله زدن، امتحان کردن، باز و بسته کردن و حتی تخریب اسباب بازی های خود می بینید. این فرآیند به رشد ارتباطات عصبی در مغز آنها کمک کی کند. از زمان تولد تا پنج سالگی مغز کودکان سریعترین رشد ممکن را دارد. آنها دائماً در حال یادگیری و تکامل هستند و بازی های هدفمند است که آنها را قادر می سازد تا فرآیند یادگیری موثر و حل مساله را برای زندگی آینده شان بیاموزند. اگر بچه ها بازی نکنند و اتصالات عصبی در مغز آن ها به درستی شکل نگیرد، ممکن است مغز کارآیی مناسب خود را از دست بدهد.

به همین دلیل است که بازی حسی برای رشد مغزی کودکان بسیار مهم است. با حس چشایی، لامسه، بینایی، شنوایی و بویایی آشنایی دارید ولی یکی دیگر از حواس اصلی حس عمقی است، داشتن حس عمقی در کودک، به مفهوم درک کودک از بدن خود در ارتباط و تقابل با محیط اطرافش است. حس عمقی در واقع برای کودک شامل قدرت شناختن اعضای بدن و توانایی حرکت دادن دست ها و پاها بدون نگاه کردن به آنها است. از طریق ترکیب و توسعه تمام این حواس، کودکان قادر به یادگیری، اجتماعی شدن، بازی مؤثر و ایجاد و حفظ اتصالات عصبی مهم در مغز هستند.

مزایای بازی حسی

بازی حسی با کودکان مزایای فراوانی دارد. این نوع بازی‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های حسی و حرکتی خود را تقویت کرده و از تجربه حسی بهتری برخوردار شوند. بازی‌های حسی می‌توانند به توسعه حواس و شناخت بهتری از محیط کمک کنند و به کودکان این امکان را می‌دهند که احساسات خود را بهتر درک کنند. همچنین، این بازی‌ها برای سرگرمی و لذت بردن از زندگی کودکان بسیار مفید هستند و به آنها کمک می‌کنند تا با شادی و تعامل با محیط اطراف خود رشد کنند.

آرامش و کاهش اضطراب

 بازی با برنج خشک، شن و ماسه، آب، خمیر بازی، گل و مواد دیگر که باعث تحریک حواس می شوند، می توانند کودکان را آرام کنند و تمرکز آنها را بهبود بخشند.

افزایش خلاقیت و ایده پردازی

تجارب حسی، کودکان را تشویق می کند تا در راستای کنجکاوی بیشتر، صدای درونی خود را در حالی که ایده های خود را آزمایش می کنند بشنوند و برای بازی های بیشتر خلاقیت داشته باشند.

پیشرفت های حرکتی

 اغلب تجربیات حسی، مهارت های حرکتی خوب را هم به وجود می آورند، به این دلیل که فرزندان با بیرون آوردن، ریختن، برش، بررسی و یا گرفتن اشیا به چالش کشیده می شوند.

پیشگیری از مشکل وسواس

 بازی های حسی با خاک و آب می تواند در کودکانی که زمینه وسواس دارند موثر باشد.

درک زبان

تجارب حسی می توانند درک زبان کودک را هنگامی که بزرگسالان تجربه آنها را با یک زبان توصیف می کنند، بالا ببرند. مانند “شما در حال هل دادن شن و ماسه به گوشه جعبه هستید” یا “آیا احساس می کنی که بر روی دستان تو آب گرم می ریزد؟

تجارب حسی برای بچه ها شگفت انگیز است. اما یکی از رایج ترین نکات در مورد مقاومت والدین در برابر این بازی ها این است که آنها اغلب، دارای ریخت و پاش زیادی هستند. اگر بدانید که انجام بازی های حسی باعث بهبود روابط کودکتان با شما می شود و آرامش و تمرکز زیادی برای او ایجاد میکند قطعا به دلیل کثیف شدن محیط کودک خود را از این بازی های ارزشمند محروم نمی کنید. نقش بزرگترها به عنوان تسهیل کننده یادگیری کودکان، اهتمام در فراهم کردن فرصتی مناسب برای کودکان در جهت یادگیری، کشف و رشد احساسات آنهاست.

بازی های حسی برای کودکان زیر یک سال

داخل یک زیپ کیپ آب بریزید و دانه های رنگی اکلیل و بافت های مختلف مثل حبوبات، ماکارونی و برنج را در آب غوطه ور کنید و در زمان تامی تایم جلوی نوزاد خود قرار دهید، برای تحریک بینایی کودک اشیا را با رنگ های قرمز سرخابی یا راه راه سیاه و سفید انتخاب کنید. بعد از شش ماهگی از بافت های مختلف غذا برای بازی کودک استفاده کنید:
پاستای پخته و خیس، سبزیجات پخته و استخوان ران مرغ از بهترین بافت ها برای بازی کودکان شش ماه تا یک ساله هستند.
بازی با ژله های رنگی و خمیر نان نیز علاوه بر حس لامسه مهارت دست ورزی کودک را قوی میکند، آب بازی نیز از زمان تولد تا بزرگسالی از محبوب ترین بازی ها بین انسان هاست.

بازی های حسی دو تا ۵ سال

راه رفتن روی بافت های مختلف: زبر، نرم، خیس، گرم و سرد.
بازی با بافت ها مختلف غذاها: پاستای پخته، حببات پخته یا خام، خمیر، میوه ها، آرد و ژله.
کمک در پختن نان و غذاها، آب بازی، شستن اسباب بازی ها، شن بازی و گل بازی، بازی بوییدن و نام بردن چیزها با چشم بسته صفحات حسی.
در این سنین بازی هایی مثل تاب و سرسره الاکلنگ و چرخ و فلک به تکامل حس عمقی کمک میکنند و دوچرخه سواری برای تکامل حس تعادل ارزشمند است.

اختلال پردازش حس

به یاد داشته باشید اگر فرزند شما تمایلی به بازی های حسی ندارد یا حتی از بازی های حسی گریزان است ممکن است اختلال در پردازش صحیح حس ها داشته باشد. در این اختلال کودک بعضی از حواس را بیش از حد یا کمتر از حد نرمال حس میکند، برای مثال کودکی که بیش حسی بویایی دارد با کمترین میزان بو احساس ناخوشایندی پیدا می کند و ممکن است با بوی غذاها عوق بزند و بسیاری از غذاها را به دلیل بوی آن ها پس بزند. در صورتی که نیاز به مشاوره در زمینه بررسی و تشخیص اختلالات حسی در کودکان دارید با ما در ارتباط باشید.

سخن پایانی

بازی حسی با کودکان یک روش موثر برای تقویت مهارت‌های حسی و حرکتی آنها، بهبود شناخت و احساسات، و ایجاد فرصتی برای سرگرمی و تعامل مثبت است. این نوع بازی‌ها به کودکان امکان می‌دهند تا از طریق تجربه حسی درک بهتری از محیط خود پیدا کنند و باعث توسعه هوش حسی آنها می‌شوند. همچنین، بازی‌های حسی به کودکان کمک می‌کنند تا احساسات خود را بهتر درک کنند و روابط اجتماعی بهتری بسازند. این بازی‌ها نه تنها سرگرمی و لذت برای کودکان ایجاد می‌کنند، بلکه به رشد و توسعه جسمانی و عقلی آنها نیز کمک می‌کنند.