سلامت دهان و دندان کودک| معرفی اصول و روش‌ها

پیشگیری از پوسیدگی دندان کودک

همانطور که می‌دانید ریشه بسیاری از مشکلات دهان و دندان در دوران کودکی است. اگر کودک، مشکل دندان و لثه داشته باشد و این مشکل برطرف نشود، به احتمال زیاد در آینده نیز ادامه خواهد داشت. مراقبت و حفظ سلامت دندان و لثه در کودکی سبب رشد مناسب لثه می‌شود و فاصله مناسب و مورد نیاز برای رشد دندان‌ها را در آینده در پی خواهد داشت. پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین مشکلات دوران کودکی است. با توجه به دائمی نبودن دندان های کودک گاهی پوسیدگی دندان های کودک جدی گرفته نمی شود. ولی لازم است بدانیم که پوسیدگی دندان های شیری می تواند به دندان های دائمی نیز آسیب بزند و منجر به بدغذایی و در نتیجه عدم رشد کودک شود، علاوه بر آن عفونت دندان های پوسیده در کودک با خطر عفونت خطرناک قلبی نیز همراه هست.
شماره تماس برای مشاوره با دکتر فهیمه محب محمدی :۰۹۳۶۶۸۸۹۸۷۷

دکتر فهیمه محب‌محمدی| متخصص کودکان و نوزادان در اصفهان

من دکتر فهیمه محب محمدی متخصص کودکان و نوزادان هستم. بلافاصله بعد از اتمام درس مجددا شروع به مطالعه گسترده در زمینه رشد و پرورش کودک کردم، مطالعات من در زمینه تغذیه صحیح و علمی کودکان، درمان بدغذایی کودکان و مکمل های مورد نیاز، آموزش صحیح خواب کودک، بازی های هدفمند و در عین حال حفظ ایمنی کودکان، آموزش انتخاب کتاب و انیمیشن صحیح برای سرگرمی و تربیت کودکان، سلامت دهان و دندان کودک، مهارت های قبل از مدرسه و فرزندپروری آگاهانه در عین آموزش اختلالات دوران کودکی بوده است. با ما همراه باشید.

روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک

قبل از تولد کودکتان دندان های پوسیده خود را ترمیم کنید؛ زیرا بعد از تولد، باکتری های پوسیدگی زای دهان شما با دست خودتان وارد دهان کودک میشود.
سعی کنید چیزی رو از دهان خود وارد دهان کودک نکنید، با ابن کار دهان کودک کمترین مواجهه را با باکتری های پوسیدگی زای دهان شما خواهد داشت. قبل از شش ماهگی به صورت روتین در طول روز لثه کودک را با گاز استریل یا مسواک انگشتی ماساژ دهید تا با مسواک زدن آشنا شود، البته این کار با توجه به رویش دندان ها برای کودک تسکینی خواهد بود.
با رویش اولین دندان مسواک زدن با مسواک انگشتی رو به طور منظم آغاز کنید. 
در شش ماهگی در صورت تایید پزشک متخصص کودکتان شیر شب را قطع کنید. شیر شب و پوسیدگی دندان کودک با یکدیگر رابطه‌ی مستقیم دارند. مهم ترین عامل پوسیدگی دندان کودکان ادامه شیر شب پس از رویش دندان هاست، قند موجود در شیر در طول شب در دهان کودک باقی می ماند و زمینه پوسیدگی دندان را به راحتی فراهم می کند. نوشیدنی‌هایی نظیر شیر، آبمیوه و نوشابه، چون قند بالایی دارند به راحتی می‌توانند سبب پوسیدگی دندان‌ها شوند، با شروع غذای کمکی حتما این نکته را مد نظر قرار دهید. به محض دیدن علائم رویش دندان کودک با پزشک دندان‌پزشک درمورد بهداشت دندان‌های کودک مشورت کنید. برای گرفتن مشاوره و راهنمایی با ما تماس بگیرید تا تخصصی‌ترین مشاوره را دریافت کنید.
قبل از یک سالگی اولین ویزیت دندان پزشکی کودک باید انجام شود. در این ویزیت به شما نحوه مراقبت صحیح از دندان های کودک آموزش داده می شود. جلسات ویزیت سالیانه و فلوراید تراپی در صورت لزوم نیز مشخص خواهد شد.

سلامت دهان و دندان کودک بعد از شش ماهگی

از شش ماهگی تا ۱۶ سالگی فلورایدتراپی تحت نظر دندانپزشک کودکان میتواند برای کودکان مفید باشد. هرچه دیرتر اولین جلسه فلوراید تراپی انجام شود اثربخشی آن کمتر است، در نظر داشته باشید فلوراید تراپی به هیچ وجه جایگزین مسولک زدن و نخ دندان نخواهد بود و روش کمکی برای استحکام مینای دندان در مقابل پوسیدگی است. اگر دندان های کودک شروع به سیاه شدن و ریختن کردند با این تصور که شیری هستند و نیازی به ترمیم ندارند از آن ها غافل نشوید.
جوانه های دندان های دائمی زیر همین دندان های شیری کودک قرار دارند و اگر پوسیدگی دندان های شیری کودکان به ریشه برسد دندان های دائمی حتی قبل از رویش هم پوسیده و خراب میشوند. لاوه بر آن دقت داشته باشید بیش ترین رشد جسمی و مغزی کودک شما در سال های اول زندگی اتفاق می افتد و کودک شما برای غذا خوردن به دندان های شیری سالم نیاز دارد. مسواک زدن تنها راه عملی برای پیشگیری جدی از پوسیدگی دندان است پس برای مسواک زدن در منزل قانون گذاری کنید و به یچ وجه شروع مسواک زدن را به تاخیر نیندازید. هر کودکی باید حداقل روزی دوبار به مدت ۲ دقیقه مسواک بزند و از زمانی که دندان ها در ردیفی کنار هم قرار می گیرند به نخ دندان نیاز دارد.

آیا قطره آهن باعث پوسیدگی دندان است؟

این تصور غلط که قطره آهن باعث پوسیدگی دندان کودک است گاهی باعث می شود والدین آهن را در زمان مناسب از کودک دریغ کنند و موجب عدم رشد مناسب مغزی کودک شوند.
آهن و سیاهی دندان کودک یک تصور اشتباه است. بیایید برای همیشه این تصور اشتباه را کنار بگذاریم و ریشه علمی آن را بیاموزیم. قطره آهن می تواند باعث ایجاد لکه های خاکستری روی مینای دندان شود ولی این لکه ها فقط رنگ هستند و موجب پوسیدگی دندان نخواهند شد.
به راحتی می توان از ایجاد لکه های خاکستری روی دندان ناشی از آهن پیشگیری کرد. کافی است پس از خوردن قطره آهن با دستمال نرم تمیز دندان کودک را تمیز کنید، یا به کودک کمی آب بدهید، راه دیگراستفاده از آهن های لیپوزومال موجود در بازار است که منجر به سیاه شدن دندان نمی شوند. 

بهتین زمان شروع به مسواک زدن دندان کودکان

از چهار ماهگی با شروع خارش لثه تمیز کردن لثه ها را آغاز کنید.
ابتدا صبح و شب و پس از شروع غذای کمکی پس از هربار غذا خوردن دندان یا لثه کودک را تمیز کنید. در ابتدا دست‌های خود را با آب و صابون بشویید. سپس با آب ولرم و پارچه‌ای تمیز (پارچه‌ای مانند گاز استریل پانسمان که هم تمیز است و هم نرم و لطیف) به آرامی لثه‌های کودک را پاک کنید.
مراقب باشید این کار را به نرمی و نهایت دقت انجام دهید تا هیچ گونه آسیبی به کودک نرسد. پاک کردن لثه سبب می‌شود تا هر گونه ماده غذایی که در لثه‌های او وجود دارد، کاملا پاک شود و کودک به فرایند مسواک زدن عادت کند.
پس از آن که کودک دندان درآورد، می‌توانید دندان کودک را مسواک بزنید، حتماً لازم نیست صبر کنید تا کودک همه دندان‌هایش به طور کامل در بیایند و سپس شروع به مسواک زدن کنید.
شروع مناسب و زود هنگام مسواک برای کودک، باعث تشویق و تثبیت این کار در او می‌شود. هنگامی که کودکتان به سن دو سالگی رسید، می‌توانید برای مسواک زدن از خمیر دندان هم استفاده کنید. سن مناسب شروع خمیر دندان از دو سالگی آغاز می‌شود. حتماً در ابتدا از خمیر دندان کم فلوراید استفاده کنید، چون کودک دو ساله شاید مفهوم بیرون انداختن خمیر دندان را متوجه نباشد و آن را قورت دهد. این فهم حدود سن سه سالگی در کودک ایجاد می‌شود، آنگاه می‌توانید از خمیر دندان حاوی فلوراید استاندارد استفاده کنید، البته میزان فلوراید موجود در خمیر دندان حتی برای قورت دادن آن نیز بی خطر است و این توصیه صرفا با در نظر گرفتن احتمال خوردن حجم زیادی از خمیردندان توسط کودک است.
در سنین بین ۳ تا ۵ سالگی شما موظف هستید که برای کودک خود مسواک زده و هرشب نخ دندان بکشید، تا غذای باقی مانده ی لابه لای دندانهای کودک خارج شود و دندانها آسیب نبینند. اما پس از ۵ سالگی، کودک باید یاد بگیرد که روزی دوبار به شیوه صحیح مسواک زده و نخ دندان بکشد. از مسواک مناسب کودک استفاده کنید تا لثه‌های کودک آسیبی نبیند و کودک تصور غلط و دردناکی از مسواک پیدا نکند. 

چگونه باید کودک را به رعایت بهداشت دهان و دندان علاقمند کرد

اجازه دهید طرح و رنگ مسواک را خود کودک انتخاب کند.
هنگام تهیه ی خمیر دندان توجه داشته باشید که طعم مورد علاقه ی کودک را خریداری کنید. برای کودک خود کتابهایی در مورد بهداشت دهان و دندان بخوانید یا ویدیوهایی راجع به بهداشت دهان و دندان به او نشان دهید.
اجازه دهید پزشک یا دندان پزشک کودک با او راجع به سلامت دندان هایش صحبت کند. با کودک کاردستی دندان و مسواک زدن درست کنید و روی عروسک ها مسواک زدن را با کودک به شیوه بازی و قصه پردازی تمرین کنید.
هنگام مسواک زدن تایمر قرار دهید تا به مدت ۲ دقیقه کودک عمل مسواک زدن را انجام دهد. سعی کنید برای ترغیب کودک حین مسواک زدن، آهنگ مورد علاقه ی کودک را روشن کنید تا کودک با اشتیاق بیشتری مسواک بزند. ب
رای برانگیختن ذوق کودک، برچسب های ستاره دار را پس از هر بار مسواک زدن به کودک جایزه دهید. در نهایت به یاد داشته باشید که دندان های شیری و سلامت آن ها نقش کلیدی در رشد و سلامت کودک شما دارند، پیشگیری از پوسیدگی دندان های کودک مستلزم دقت و حوصله زیاد است ولی درمان این پوسیدگی بسیار هزینه بر و مشکل خواهد بود.

سخن پایانی

بهداشت دهان و دندان کودکان یک جنبه مهم و اساسی از بهداشت عمومی آن‌هاست. مراقبت منظم از دندان‌ها، مسواک زدن دو بار در روز با مسواک نرم و معجون دندان مناسب، از جمله عادات بهداشت دهانی مهمی هستند. همچنین، کاهش مصرف شیرینی‌ها و مواد غذایی با اسیدیته بالا و ترکیبات قندی، به پیشگیری از تسویه‌های لثه و تسویه دندان کودکان کمک می‌کند. مراجعات دوره‌ای به دندان‌پزشک برای ارزیابی و درمان مشکلات دهان و دندان از اهمیت بالایی برخوردارند. به این ترتیب، مراقبت از بهداشت دهان و دندان کودکان باعث حفظ سلامت دندان‌های آن‌ها و بالا بردن کیفیت زندگی آن‌ها در طول عمر خواهد شد. برای دریافت مشاوره و راهنمایی در مورد بهداشت دهان و دندان کودک، با دکتر فهیمه محب محمدی در تماس باشید.