تکلم یکی از مهم ترین مهارت های تکاملی انسان است که به او امکان می دهد با دیگران ارتباط برقرار کند، افکار و احساسات خود را بیان کند و در دنیای اجتماعی تعامل داشته باشد. اما گاهی اوقات، برخی از کودکان در شروع تکلم با تاخیر مواجه می شوند. این تاخیر می تواند نگران کننده باشد و سوالات زیادی را در ذهن والدین ایجاد کند. در این مقاله، به بررسی تاخیر در شروع تکلم در کودکان می پردازیم. در این راستا، به تعاریف، علل، علائم، تشخیص، درمان و راهکارهای پیشگیری از این مشکل خواهیم پرداخت. تاخیر تکلم به وضعیتی اطلاق می شود که کودک در سنین مورد انتظار، مهارت های زبانی متناسب با سن خود را کسب نمی کند. معمولاً، کودکان در ۱۰ تا ۱۲ ماهگی اولین کلمات خود را بیان می کنند، در ۱۸ ماهگی ۲۵ کلمه معنی دار می گویند و تا ۲۴ ماهگی جمله های دو کلمه ای را به کار می برند. اگر کودکی در این سنین این مهارت ها را کسب نکند، می توان گفت که دچار تاخیر در شروع تکلم شده است.
کم شنوایی یا ناشنوایی: یکی از مهم ترین علل تاخیر در شروع تکلم است. کم شنوایی جزئی یا کامل میتواند مانع از دریافت واضح اصوات زبانی توسط کودک شود و در نتیجه در درک و تولید کلمات اختلال ایجاد کند.
اختلالاتی مانند اوتیسم، سندرم داون و فلج مغزی: میتوانند بر رشد زبانی کودک تاثیر بگذارند. این اختلالات میتوانند زمینههای مختلفی از پردازش اطلاعات، تعاملات اجتماعی و مهارتهای حرکتی را تحت تاثیر قرار دهند و در نتیجه بر توانایی کودک برای یادگیری و استفاده از زبان اثر بگذارند.
مشکلاتی مانند کوتاه بودن زنجیر زبان، شکاف کام یا لب و فلج عضلات دهان و صورت: میتوانند در تولید صدا و تکلم اختلال ایجاد کنند. این مشکلات میتوانند در حرکت صحیح زبان، لبها و حلق اختلال ایجاد کنند و در نتیجه در تولید اصوات زبانی و تشکیل کلمات مشکل ایجاد کنند.
کمبود تعامل کلامی با کودک: اگر به اندازه کافی با کودک صحبت نشود، برای او کتاب خوانده نشود و در معرض زبان گفتاری قرار نگیرد، ممکن است در یادگیری و استفاده از زبان دچار مشکل شود. محیط پر سر و صدا: اگر کودک در محیطی پر سر و صدا زندگی کند، ممکن است در شنیدن و درک اصوات زبانی با مشکل مواجه شود.
استفاده بیش از حد از صفحات دیجیتال می تواند منجر به تاخیر در تکلم کودک شود و حتی در طولانی مدت علائم شبه اوتیسم ایجاد کند، امروزه یکی از شایع ترین علل تاخیر تکامل گفتار در کودکان سندرم کودک دیجیتال است.
ضربه به سر یا عفونت مغزی: میتواند بر مراکز زبانی مغز و در نتیجه بر تکلم کودک تاثیر بگذارد. آسیبهای مغزی میتوانند به نواحی مختلفی از مغز که در پردازش و تولید زبان نقش دارند، آسیب بزنند و در نتیجه در توانایی کودک برای یادگیری و استفاده از زبان اختلال ایجاد کنند.
اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات عاطفی: میتوانند بر تمایل و توانایی کودک برای برقراری ارتباط کلامی تاثیر بگذارند. مشکلات عاطفی میتوانند باعث شوند که کودک از تعاملات اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران خودداری کند و در نتیجه در یادگیری و استفاده از زبان دچار مشکل شود. علاوه بر علل ذکر شده، عوامل دیگری نیز میتوانند در بروز تاخیر در شروع تکلم نقش داشته باشند، مانند: سابقه خانوادگی تاخیر در تکلم: اگر در خانواده کودک سابقه تاخیر در تکلم وجود داشته باشد، احتمال ابتلای کودک به این مشکل نیز افزایش مییابد. زودرس یا کم وزن بودن: نوزادانی که زودرس یا کم وزن به دنیا میآیند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تاخیر در تکامل باشند. قرار گرفتن در معرض مواد سمی: قرار گرفتن در معرض مواد سمی مانند سرب یا جیوه در دوران بارداری یا پس از تولد، میتواند بر رشد زبانی کودک تاثیر بگذارد. توجه به این نکته ضروری است که در بسیاری از موارد، علت دقیق تاخیر در شروع تکلم مشخص نمیشود. متخصصان با بررسی سابقه پزشکی و رشدی کودک، معاینات فیزیکی و انجام تستهای مختلف، میتوانند علل احتمالی را شناسایی کنند و درمان مناسب را برای کودک در نظر بگیرند.
تشخیص تاخیر در شروع تکلم، گامی اساسی در جهت درمان و توانبخشی این مشکل است. همانطور که در مقالات قبلی اشاره شد، تاخیر در شروع تکلم میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و شناسایی علت دقیق آن، به انتخاب روش درمانی مناسب کمک میکند. در این مقاله به بررسی مراحل تشخیص تاخیر در شروع تکلم کودکان میپردازیم. مراحل تشخیص:
اولین قدم در تشخیص، ارزیابی اولیه توسط متخصص اطفال است.
متخصص اطفال با بررسی سابقه پزشکی و رشدی کودک، معاینات فیزیکی انجام میدهد و در صورت لزوم، کودک را برای ارزیابیهای بیشتر به متخصصان دیگر مانند گفتاردرمانگر و روانشناس ارجاع میدهد.
آزمایش شنوایی یکی از مهمترین ارزیابیهایی است که باید در صورت تاخیر در تکلم انجام شود. کم شنوایی یا ناشنوایی، یکی از شایعترین علل تاخیر در شروع تکلم است و تشخیص و درمان به موقع آن، میتواند از بروز مشکلات بعدی در زمینه زبانی و ارتباطی کودک جلوگیری کند.
گفتاردرمانگر با انجام تستهای مختلف، تواناییهای زبانی کودک را در زمینههای مختلف مانند درک کلمات، تولید صداها، تلفظ کلمات، تشکیل جملات و استفاده از زبان در موقعیتهای مختلف، ارزیابی میکند.
در برخی موارد، مشکلات دهان و صورت میتوانند در تولید صدا و تکلم اختلال ایجاد کنند. متخصصان با معاینه دهان، صورت و حلق کودک، میتوانند به وجود مشکلات حرکتی در این ناحیه پی ببرند.
در برخی موارد، مشکلات عاطفی یا اختلالات رشدی مانند اوتیسم، میتوانند در بروز تاخیر در شروع تکلم نقش داشته باشند. روانشناس یا متخصص کودکان با انجام ارزیابیهای مختلف، میتواند به وجود این مشکلات پی ببرد.
متخصصان در فرآیند تشخیص، سابقه پزشکی و رشدی کودک را به طور دقیق بررسی میکنند. سابقه خانوادگی تاخیر در تکلم، زودرس یا کم وزن بودن، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و سایر عوامل میتوانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. ابزارهای تشخیصی: برای تشخیص تاخیر در شروع تکلم از ابزارهای مختلفی مانند تستهای غربالگری، پرسشنامهها، تستهای استاندارد گفتار و زبان، معاینات فیزیکی و تصویربرداری استفاده میشود.
والدین نقش مهمی در تشخیص تاخیر در شروع تکلم دارند. آنها با مشاهده دقیق رفتارهای زبانی کودک و گزارش آنها به متخصصان، میتوانند به تشخیص زودهنگام و درمان به موقع این مشکل کمک کنند. تشخیص زودهنگام و دقیق تاخیر در شروع تکلم، میتواند به بهبود سریعتر و موثرتر این مشکل کمک کند. متخصصان با توجه به علت و شدت مشکل، برنامه درمانی مناسب را برای کودک در نظر میگیرند.
درمان تاخیر در شروع تکلم به علت و شدت مشکل بستگی دارد. در این بخش از مقاله به بررسی راهکارهای کلی درمان تاخیر در شروع تکلم میپردازیم.
هدف اصلی درمان، افزایش تواناییهای زبانی کودک در زمینههای مختلف مانند درک کلمات، تولید صداها، تلفظ کلمات، تشکیل جملات و استفاده از زبان در موقعیتهای مختلف است.
درمان باید به کودک کمک کند تا بتواند به طور موثر با دیگران ارتباط برقرار کند و نیازها و خواستههای خود را بیان کند.
تاخیر در شروع تکلم میتواند بر اعتماد به نفس کودک تاثیر منفی بگذارد. درمان باید به کودک کمک کند تا اعتماد به نفس خود را در زمینه ارتباطات و تعاملات اجتماعی افزایش دهد.
گفتاردرمانی، مهمترین روش درمان تاخیر در شروع تکلم است. گفتاردرمانگر با استفاده از روشهای مختلف به کودک کمک میکند تا مهارتهای زبانی خود را در زمینههای مختلف مانند درک کلمات، تولید صداها، تلفظ کلمات، تشکیل جملات و استفاده از زبان در موقعیتهای مختلف، تقویت کند.
در برخی موارد، کاردرمانی نیز میتواند برای تقویت مهارتهای حرکتی دهان و صورت که در تولید صدا و تکلم نقش دارند، مفید باشد.
در صورت وجود مشکلات زمینهای مانند کم شنوایی، اختلالات رشدی یا مشکلات عاطفی، درمانهای تخصصی مربوط به آن مشکل نیز باید انجام شود.
در این مقاله به طور خاص به نقش گفتاردرمانی در درمان و توانبخشی این مشکل میپردازیم. گفتاردرمانی چیست؟ گفتاردرمانی، شاخهای از توانبخشی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان مشکلات گفتاری، زبانی و ارتباطی میپردازد. گفتاردرمانگران با استفاده از روشهای مختلف به افراد در هر سنی که دچار مشکلات گفتاری، زبانی یا ارتباطی هستند، کمک میکنند تا مهارتهای خود را در این زمینهها تقویت کنند. نقش گفتاردرمانی در درمان تاخیر در شروع تکلم: گفتاردرمانی، مهمترین روش درمان تاخیر در شروع تکلم است. گفتاردرمانگر با ارزیابی دقیق تواناییهای زبانی کودک، علت تاخیر در تکلم را مشخص میکندبرخی از روشهایی که گفتاردرمانگر برای درمان تاخیر در شروع تکلم از آنها استفاده میکند، عبارتند از: تمرینات تقویتی دهان و صورت: این تمرینات به تقویت عضلات دهان و صورت که در تولید صدا و تکلم نقش دارند، کمک میکنند. تمرینات شنوایی: این تمرینات به کودک کمک میکنند تا صداها را به طور دقیق بشنود و آنها را از هم تشخیص دهد. تمرینات تقلیدی: در این تمرینات، گفتاردرمانگر صداها، کلمات و جملات را به کودک نشان میدهد و از او میخواهد که آنها را تقلید کند. تمرینات نامگذاری: در این تمرینات، گفتاردرمانگر اشیاء و تصاویر را به کودک نشان میدهد و از او میخواهد که آنها را نام ببرد. تمرینات مکالمه: این تمرینات به کودک کمک میکنند تا در موقعیتهای مختلف با دیگران صحبت کند و نیازها و خواستههای خود را بیان کند. علاوه بر روشهای ذکر شده، گفتاردرمانگر از روشهای مختلف دیگری مانند بازی درمانی، استفاده از کتابهای مصور و ابزارهای آموزشی نیز برای درمان تاخیر در شروع تکلم استفاده میکند.
والدین نقش مهمی در گفتاردرمانی کودک دارند.
آنها میتوانند با انجام تمرینات گفتاری در منزل، به کودک در تقویت مهارتهای زبانی او کمک کنند.
همچنین، میتوانند با ایجاد محیطی زبانی غنی در منزل، به کودک در یادگیری و استفاده از زبان کمک کنند.
گفتاردرمانی میتواند به طور موثر به کودکانی که دچار تاخیر در شروع تکلم هستند، کمک کند تا مهارتهای زبانی خود را تقویت کنند و به طور موثر با دیگران ارتباط برقرار کنند.
ملاحظات:
انتخاب روش درمانی مناسب برای تاخیر در شروع تکلم به علت و شدت مشکل بستگی دارد.
درمان باید توسط متخصصان مجرب و با برنامهریزی دقیق انجام شود.
صبر و حوصله والدین و تشویق کودک، نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.
امیدواریم این مقاله اطلاعات مفیدی در مورد نقش گفتاردرمانی در درمان تاخیر در شروع تکلم به شما ارائه داده باشد.
تاخیر در شروع تکلم میتواند برای والدین نگرانکننده باشد و سوالات زیادی را در ذهن آنها ایجاد کند. اما، خبر خوب این است که والدین میتوانند نقش مهمی در کمک به کودک خود برای غلبه بر این مشکل داشته باشند. در این مقاله به بررسی نقش والدین در کمک به کودکانی با تاخیر تکلم میپردازیم.
با متخصصان مشورت کنید:
اولین قدم، مشورت با متخصصان مانند متخصص اطفال، گفتاردرمانگر و روانشناس است.
متخصصان با ارزیابی کودک، علت تاخیر در تکلم را مشخص میکنند و برنامه درمانی مناسب را برای او در نظر میگیرند.
از برنامه درمانی پیروی کنید:
پس از دریافت برنامه درمانی، مهم است که به طور دقیق از آن پیروی کنید.
تمرینات گفتاری را به طور مرتب و منظم در منزل با کودک انجام دهید.
با کودک خود صحبت کنید:
با کودک خود به طور مرتب و زیاد صحبت کنید.
در مورد هر چیزی که در طول روز اتفاق میافتد با او صحبت کنید.
برای او کتاب بخوانید و با او آواز بخوانید.
به کودک خود فرصت صحبت بدهید:
به کودک خود فرصت صحبت کردن بدهید.
به حرفهای او با دقت گوش کنید و به او نشان دهید که به حرفهایش اهمیت میدهید.
محیطی زبانی غنی ایجاد کنید:
در منزل محیطی زبانی غنی ایجاد کنید.
از اسباببازیها، کتابها و ابزارهای آموزشی که به تقویت مهارتهای زبانی کودک کمک میکنند، استفاده کنید.
صبور باشید و تشویق کنید:
صبور باشید و کودک خود را تشویق کنید.
به یاد داشته باشید که یادگیری زبان زمان میبرد.
کودک خود را به خاطر پیشرفتهایش تشویق کنید و به او انگیزه بدهید.
نکات مهم:
از مقایسه کودک خود با سایر کودکان خودداری کنید.
هر کودکی با سرعت خود رشد میکند و یاد میگیرد.
کودک خود را تحت فشار قرار ندهید و او را به صحبت کردن مجبور نکنید.
از تنبیه و سرزنش کودک خود به دلیل صحبت نکردن خودداری کنید.با صبر، حوصله، تلاش و حمایت شما، کودک شما میتواند بر تاخیر در تکلم غلبه کند و مهارتهای زبانی خود را تقویت کند.