امروزه تمام والدین می دانند بهداشت دهان و دندان کودک مهمترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان او است. اما اغلب اوقات فرآیند تمیز کردن دندان کودک بسیار مشکل و پردردسر است. ممکن است کودک لجبازی نشان دهد یا با بلعیدن خمیردندان یا تماس مسواک با زبان دچار تهوع شود و دیگر علاقه ای به مسواک زدن دوباره نداشته باشد.
ممکن است باز کردن دهان کودک بخاطر کوچک بودن و تمیز کردن دندان او برای شما مشکل باشد. در این مطلب میخواهیم همه نکات اصلی درمورد بهداشت دندان کودک ، از انتخاب نوع مسواک گرفته تا وضعیت مناسب کودک جهت مسواک زدن و مقابله با بدقلقی های کودک هنگام مسواک زدن را مرور کنیم.
شماره تماس برای مشاوره با دکتر فهیمه محب محمدی :۰۹۳۶۶۸۸۹۸۷۷
بهترین حالت این است که حتی پیش از اینکه دندان های شیری کودک شروع به بیرون آمدن کنند روزی یک بار با گاز یا دستمال مرطوب لثه های کودک را پاک سازی کنید. این کار باعث پیشگیری از تجمع باکتری های بیماری زا در دهان کودک می شود، علاوه بر آن، این کار به پذیرش تمیز کردن دندان بوسیله کودک پس از روییدن دندان های جلویی با دستمال مرطوب یا مسواک انگشتی کمک زیادی میکند.
با رویش اولین دندان شیری استفاده از مسواک انگشتی یا گاز مرطوب برای تمیز کردن دندان کودک را بی معطلی آغاز کنید.
از روزی دوبار شروع کنید، یک بار پس از دادن آهن و یک بار قبل از خواب.
حتما اولین ویزیت دندان پزشکی کودک را قبل از ۱ سالگی انجام دهید.
برای دریافت مشاوره ی تنظیم خواب، درمان بد غذایی، مشاوره رفتاری کودک و ویزیت آنلاین کلیک کنید.
طبق آخرین نظر آکادمی اطفال امریکا استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید از شش ماهگی مجاز است. باید از سن ۶ ماهگی تا ۶ سالگی از خمیردندان های مخصوص کودکان که حاوی فلوراید کم و متناسب با سن کودک هستند استفاده کنیم.
۱- از شش ماهگی تا سه سالگی میزان مجاز استفاده از خمیردندان در کودکان روزانه دوبار و هربار به اندازه یک دانه برنج است.
۲- از سه سالگی تا شش سالگی میزان مجاز استفاده از خمیردندان روزانه دوبار هربار به اندازه یک نخود است.
۳- از شش سالگی به بعد، میزان مجاز استفاده از خمیردندان روزانه دوبار هربار به اندازه دوتا سه سانت از خمیردندان معمول بزرگسالان است.
اگر کودکم خمیردندان را قورت بدهد خطرناک خیر، نگران بلع خمیردندان توسط کودک نباشید. خمیردندان های مخصوص کودکان میزان کمی فلوراید دارند و بلع این میزان از فلوراید برای کودکان ما خطرناک نیست؟ علاوه بر آن میزان فلوراید در خاک و آب کشور ما کم است و اکثر کودکان ما به مکمل های فلوراید نیاز دارند.
بهترین خمیردندان ها برای استفاده کودکان خمیردندان های حاوی فلوراید کم است. این خمیردندان ها نباید حاوی مواد ساینده و سفیدکننده زیاد باشند. خوشبختانه خمیردندان های موجود در بازار ایران اکثرا استانداردهای لازم زا دارا هستند.
بهترین حالت برای مسواک زدن حالتی است که مسواک دارای زاویه ۴۵ درجه از خط لثه است و حرکت آن بسیار کوتاه میباشد . حرکت در طول خط لثه در حین مسواک باعث ساییدگی لثه می گردد. مسواک باید بصورت ملایم در جهت بالا و پایین دندان جابجا شود ، نه اینکه حرکت جانبی داشته باشد. باید سعی کنید حرکتی دایره وار و به صورت عمودی انجام دهید نه بصورت افقی. اینکار را در سطح دندان جلو ، عقب ، بالا و همینطور روی زبان کودک صورت دهید.
بیشتر افراد بالغ هم از یک نقطه شروع به مسواک زدن میکنند. توصیه میشود از نقطه های متفاوت شروع کنید تا همیشه همه نقاط به خوبی شسته شوند. اگر کودک شما خود به تنهایی مسواک میزند و همیشه از یک نقطه مسواک زدن را آغاز میکند ، معمولا انرژی زیادی را برای شستن آن نقطه صرف میکند و در نهایت برای نقطه آخر تنبلی میکند.
بیشتر بچه ها یادشان میرود دیواره های داخل دندان را که در تماس مستقیم با زبان است تمیز کنند. تمیز نمودن پلاک هایی که پنهانند به اندازه آن هایی که دیده میشوند مهم اند. از نقاطی که بیشتر بچه ها تمیز کردنش را فراموش میکنند پشت دندان جلویی میباشد که توصیه میشود تا مدتی کودک را عادت دهید مسواک زدن را از این نقطه شروع کند.
باکتری ها خیلی راحت روی مسواکی که به درستی تمیز نشده رشد میکنند. اگر این اتفاق بیفتد باکتری ها رشد میکنند و دفعه دیگر که کودک مسواک میزند دوباره وارد دهان میشوند ، پس بعد از مسواک زدن ، مسواک کودک را بخوبی بشویید و اطمینان حاصل کنید هیچ خمیر دندانی روی مسواک باقی نمانده است.
دندان پزشکان توصیه میکنند هرچند ماه مسواک را عوض کنید و یا هنگامی که موهای برس حالت طبیعی خود را از دست میدهند بجای توجه به زمان استفاده از مسواک به پرزهای برس مسواک توجه کنید. در بازار انواعی از مسواک ها یافت میشوند که موهای روی آن ها دارای نشانگر است. وقتی این رنگ از بین برود، یعنی زمان تعویض مسواک رسیده است . اما بطور کلی با از بین رفتن انعطاف پذیری مسواک زمان تعویض مسواک فرارسیده است.
در بیشتر کودکان دندان های شیری دارای فاصله از یکدیگر میباشند و تا هنگامی که دندان های دایمی کودک رشد نکند بکار بردن نخ دندان نیاز نیست و خود مسواک تنها برای تمیز کردن سطوح بین دندان ها کافی میباشد. ولی پس از روییدن دندان های دائمی نخ دندان کشیدن دارای اهمیت زیادی میشود. در حالتی که دندان شیری به یکدیگر اتصال دارند و یا بسیار شلوغند ، بکار بردن نخ دندان جهت تمیز کردن دندان های آسیا اهمیت زیادی دارند. توصیه ما این است که حتی اگر فرزند شما به نخ دندان نیازی ندارد نخ دندان کشیدن را با او تمرین کنید.
در حالت کلی مسواک های مخصوص کودکان در چند دسته ی زیر تقسیم بندی می شوند:
این نوع مسواک ها معمولا در اوایل رویش مروارید های کودک مورد استفاده قرار می گیرد. جنس نرم و ژله ای دارند و والدین و یا حتی خود کودک با وارد کردن انگشت خود به داخل آن می تواند دندان های خود را تمیز کند. با توجه به اینکه کودکان در زمان رویش دندان ها درد و حساسیت در لثه دارند این مسواک ها انتخاب مناسبی برای سنین ۴ تا ۱۲ ماهگی است. مسواک زدن با مسواک انگشتی توسط خود کودک و بازی کردن با آن با نظارت و آموزش والدین آنها را به مسواک زدن تشویق می کند.
مسواک های برقی نوع دیگری از مسواک ها هستند که برای استفاده از آن ها نیازی نیست دست شما یا کودک به سمت بالا و پایین و چپ و راست برده شود و خود مسواک این وظیفه را انجام می دهد. قدرت تمیز کنندگی این مسواک ها نیز برابر با مسواک های معمولی است و قابلیت های بسیار خوب دیگری نیز دارند، از جمله اینکه جذابیت زیادی برای کودکان دارد و کودک را تشویق به مسواک زدن می کند. اما یکی از ایرادهای آن ها این است که مسواک های برقی هزینه ی بالایی دارند و برای کودکان زیر سه سال مناسب نیستند زیرا کودک ممکن است از صدا و لرزش مسواک بترسد و از استفاده از آن امتناع کند.
این نوع مسواک ها دارای اندازه های کوچک متناسب با دهان کودک هستند و برس آنها بسیار نرم و لطیف است. همچنین در رنگ ها و طرح های مختلف کارتونی در بازار موجود هستند. بهتر است هم زمان دو مسواک یک شکل برای کودک تهیه کنید، یکی در دست کودک و دیگری در دست شما باشد. بهتر است مسواک کودک دسته بلند داشته باشد.
این مسواک ها به شکل حرف یو انگلیسی هستند. در واقع این نوع مسواک بیشتر جنبه بازی حسی برای کودک دارد و اصلا مناسب تمیز کردن دندان کودک نیست. در صورت تهیه مسواک چرخشی لازم است هم زمان یک مسواک معمولی نیز در دست داشته باشید و خودتان دندان های کودک را به درستی مسواک بزنید.